top of page

Kunawaru

Prochilodus nigricans_edited.jpg

Eulodia Dagua - Origin of the Cunawaro

¿Chi chi cantu imasnara o imarasha cantana? Chiga ¿Semayuka o imasnara? Chiga semayuka man cunawaro warmi chi semayuca. Chiga chi cunawaro mana yangachu cantan payga !payga, yanga, yanga, mana cantangachu cunawaro. Payga cantangami runa wañuna akpi, ayllu wañuna akpi ña indi chi sikamushkay cantan. Chiga mana yangachu cantan tapiashami cantan nisha payna masharinun. Chi payna ñukanchita ichusha kari rishawas imawa shi kay cunawaro cantawan, kay cunawao tapiasha cantamay nisha. Payna washama vultiarisha payna rikunuchu, imawa shi cantawn kay cunawaro ñuka warmi imacha wañungarawn. Payna iyarinuchu ña cantana chan nishkara ñuka yaya chita [mmm] ¿Cunawaro? Cunawaro ¿Kan cunawaro pay kari chita uyarisha? Aauh! Pay kari ichukpi pay chi cantuta shurkushka chan cunawaro. Chiga pay yana yaku tiagan cunawaroga. ¿Kari chita uyapi? Eso chita pay uyasha pay llakiwachu nisha cantana chi ¿Kuti shamunga? Mmm kuti shamunga. ¿Imasna cantan imasna sonido, ima tunu cantan cunawaro? Cunawaroga kasna ¨auuh, auuk, auuk auuh¨ cantaganga ña chi.¿Yapa, yapa bullara ran? ¿Ese canto que significa o por qué está cantando? ¿Es una semayuca o qué es exactamente? es una semayuca. La esposa del sapo (cunawaro) Ese sapo cunawaro no cantará por cantar ella. Ella no cantará por cantar por gusto, sapo cunawaro. Ella cantaba cuando va a fallecer una persona, cuando fallecerá una familia; cuando el sol está saliendo, ahí empieza a cantar ella. Ella no está cantando por cantar; está prediciendo que pasará algo malo. La gente tenía miedo. Cuando nuestro marido nos va a ir dejando, ¿por qué será que este sapo cunawaro está cantando por aquí cerca? Este sapo cunawaro está prediciéndome algo. Para que vuelvan a haberlas y ellos los vean, ¿por qué estará cantando este sapo cunawaro? ¿Será que mi mujer va a fallecer? Para que ellos se acuerden de ellas, solía cantar así nos decía nuestro padre [mm] ¿cunawaro? Cunawaro ¿Cunawaro canta para que el marido escuche eso y se acuerde de ella. Aauh! Cuando el marido lo abandone, esto cantará el sapo Cunawaro. Pasa en aguas oscuras como un sapo cunawaro. ¿Cuándo escuchará esto el marido? Si cuando el marido escuche este canto se acuerda de ella, ¿volverá con ella otra vez? ¿Cómo canta, cómo es su sonido, cómo suena cuando canta cunawaro (sapo)? El sapo cunawaro canta así: «auuk, auuk, auuh» cantaba así. ¿Tiene un sonido ruidoso?

CONTACT  US   
 

cotococha.ec@gmail.com 

480.276.5913

ANDES AND AMAZON FIELD SCHOOL

Sponsored by Title VI National Resource Centers at University of Wisconsin Madison, the University of Florida, Florida International University, the University of Pittsburgh, and Brigham Young University.

bottom of page